توسط متخصصان یک شرکت دانشبنیان؛
ناطق گلستان در گفت‌وگوی تفصیلی با آنا: (بخش نخست)
«طرح الف و ب» به‌خوبی تبیین و اطلاع‌رسانی نشد | طرحی که نه مچ می‌گیرد نه دنبال تقسیم‌بندی خوب و بد است
افزایش حقوق در دانشگاه‌های دولتی هیچ مبنای علمی نداشتعضو هیئت علمی گروه مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد گفت: «طرح الف و ب» که اعضای هیئت علمی را سازماندهی و ساماندهی می‌کند و به آنان وزن و جایگاه می‌دهد به‌خوبی تبیین، رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی نشده است.
گروه استان‌های خبرگزاری آنا ـ مجتبی آزادیان؛ نیمه بهمن ۹۹ بود که محمدمهدی فداکار معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه آزاد اسلامی از تصویب افزایش ۵۵ درصدی حق مرتبه اعضای هیئت علمی این دانشگاه مطابق شیوه‌نامه (مدل الف) در جلسه هیئت امنای مرکزی دانشگاه خبر داد و با تشریح مصوبه‌ای مبنی بر «طرح نظام پرداخت اعضای هیئت علمی نوع الف و ب» اظهار کرد که اعضای هیئت امنای مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی با پیشنهاد دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه مبنی بر افزایش حق مرتبه اعضای هیئت علمی دانشگاه (مدل الف) مبتنی بر شیوه‌نامه پیشنهادی موافقت کردند.
وی عنوان کرد که این طرح در راستای افزایش انگیزه و استفاده از ظرفیت اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی به تصویب رسیده و مطابق این طرح «عضو هیئت علمی تمام‌وقت الف» موظف به انجام نظام‌مند ۳۲ ساعت کار علمی در هفته (ثبت شده در سیستم حضور و غیاب) یا معادل آن در زمینه آموزش، پژوهش تحصیلات تکمیلی (راهنمایی پایان‌نامه و رساله دکتری)، پژوهش‌های برون‌سازمانی، فعالیت‌های فناورانه، مشاوره، داوری مقاله، رساله، مشاوره فرهنگی تربیتی دانشجویان، مشارکت در کسب درآمدهای غیرشهریه‌ای دانشگاه و مشارکت در شوراهای علمی و آموزشی، انجام امور اجرایی و نظارتی، آموزش‌های کوتاه‌مدت، مدیریت آزمایشگاه‌ها، کارگاه، کلینیک و انجام امور محوله از سوی دانشگاه است.
فداکار بیان کرد که عضو هیئت علمی تمام وقت(مدل ب) موظف به انجام نظام‌مند ۱۶ ساعت کار علمی در هفته مشتمل بر آموزش و پژوهش تحصیلات تکمیلی (راهنمایی پایان‌نامه و رساله دکتری) است. در مدل «ب» حق مرتبه نسبت وضعیت فعلی با توجه به کاهش ساعات حضور و موظفی کاهش می‌یابد، اما هیئت علمی تمام‌وقت است.
بیشتر بخوانید:
«طرح الف و ب» مقدمه‌ای بر حرکت بزرگ علمی و اقتصادی دانشگاه
«طرح الف و ب» و درآمدهای غیرشهریه ۲ روی یک سکه
انتقاد از شیوه اجرای «طرح الف و ب»
بعد از ابلاغ شیوه‌نامه طرح «الف» و «ب» در اسفند ۹۹ به استانها و واحدهای دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی واکنش‌هایی از سوی برخی اعضای هیئت علمی نشان داده شد و اعتراضاتی را در پی داشت که با این طرح مخالفت می‌شد و از طرفی این طرح موافقان پروپاقرصی هم داشته و دارد.
از طرفی احمد حیدری سخنگوی دانشگاه آزاد اسلامی به‌تازگی در گفت‌وگو با خبرنگار آنا، درباره بخشنامه نحوه همکاری اساتید با دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرده است که براساس این بخشنامه اساتید اختیار کامل دارند تا نحوه همکاری خود را با دانشگاه آزاد اسلامی انتخاب کرده و به آنان اجازه فعالیت‌های برون دانشگاهی داده شده تا درآمد بیشتری کسب کنند و حتی می‌توانند از طریق برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت کسب درآمد داشته باشند.
برنامه‌ریزی برای ساماندهی، توسعه، پیشرفت و توانمندسازی اعضای هیئت علمی
وی بیان کرده است که ۹۰ درصد اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در گروه الف بخشنامه همکاری اعضای هیئت علمی قرار می‌گیرند.
خبرنگار آنا به همین مناسبت در گفت‌وگو با استادان هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی به گفت‌وگو نشسته و مزایا و فواید اجرای طرح الف و ب اعضای هیئت علمی این دانشگاه را جویا شده است.
احمد ناطق گلستان معاون هماهنگی و رئیس دبیرخانه هیئت امنای دانشگاه آزاد اسلامی خراسان رضوی و عضو هیئت علمی گروه مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد است. گلستان در گفت‌وگوی تفصیلی با خبرنگار آنا درباره طرح الف و ب اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و فواید و مزایای آن سخن گفته است که بخش نخست این گفت‌وگو از نظر مخاطبان می‌گذرد.
آنا: لطفاً تعریفی از طرح «الف» و «ب» اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و لزوم وجود و اجرای آن برای آشنایی بیشتر دانشگاهیان با این طرح را بیان کنید.
ناطق گلستان: زمانی که بخشنامه «طرح الف و ب» ابلاغ شد با توجه به بخشنامه‌های پیوستی روی آنها متمرکز شدیم تا سازوکار اجرایی آن را فراهم کنیم به‌طوری‌که کارگروهی نیز در این خصوص با محور رئیس شورای تخصصی آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی استان خراسان رضوی تشکیل دادیم.
طرح الف و ب در واقع برنامه‌ریزی برای ساماندهی، توسعه، پیشرفت و توانمندسازی اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی است. این طرح که اعضای هیئت علمی را به دو گروه الف و ب تفکیک کرده و ابتدا حتی ایجاد گروه ج هم مطرح بود در واقع به‌دنبال طرد اعضای هیئت علمی نیست و به هیچ‌وجه به‌دنبال دسته‌بندی، قشربندی یا تقسیم اعضای هیئت علمی به دو گروه بد و خوب نبوده است.
طرح الف و ب به‌دنبال این است که به تمام اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی جایگاه واقعی و مبتنی‌بر عدالت بدهد.اتفاقاً طرح الف و ب به‌دنبال این است که به تمام اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی جایگاه واقعی و مبتنی‌بر عدالت بدهد. هرکدام با هر برنامه‌ای که حاضرند با دانشگاه همکاری کنند. اگر از سطح دانشگاه آزاد فراتر رفته یعنی از منظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به این طرح نگاه کنیم، افرادی که در طرح الف و ب، جایگاه ب را انتخاب می‌کنند، (دقت کنید که از واژه «انتخاب» استفاده می‌کنم، یعنی خود آنها داوطلبانه تمایل به انتخاب جایگاه ب دارند)، در واقع افرادی هستند که اگر دانشگاه آزاد می‌خواست با عینک وزارت علوم و از منظر قوانین آموزشی با این افراد مواجهه داشته باشد، این دسته از افراد به‌دلیل اینکه آن الزامات درنظر گرفته شده از سوی وزارت علوم برای احراز هیئت علمی را ندارند (به‌طور مثال حضور کامل، اشتغال دائم در سازمان دیگر، اخذ پایه و ...) باید به‌طور کلی قید هیئت علمی را می‌زدند؛ اما اتفاقاً دانشگاه آزاد اسلامی در این طرح ادعا می‌کند که قید هیئت علمی را نه‌تنها نمی‌زند؛ بلکه مدلی را برای حضور و استفاده از اعضای هیئت علمی در قالب دسته ب فراهم می‌آورد.
حال سؤال اینجاست که چه کسانی داوطلبانه گروه ب را انتخاب می‌کنند؟ هیئت علمی، به‌طور مثال می‌گوید من مدیرعامل سازمانی هستم. چه ایرادی دارد؟ شما که مدیرعامل هستید، اتفاقاً دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید «هیئت علمی که مدیرعامل هم هستی به تو هم نیاز دارم». اتفاقاً دانشگاه می‌گوید به‌دلیل اینکه نگاهم این است که دانشجو و فارغ‌التحصیل من، برای برطرف‌شدن خلأ دیرینه‌ای که ما می‌گوییم بین دانشگاه و صنعت، نه فقط در دانشگاه آزاد بلکه در کل کشور وجود دارد، یکی از پاسخ‌ها و راهکارهایش همین است؛ بنابراین اشکالی ندارد که مدیرعامل هم عضو هیئت علمی باشد، عضو هیئت مدیره موظف هم همچنین.
بیشتر بخوانید:
تأثیر «طرح الف و ب» بر ارتباط پژوهشی استادان با خارج از دانشگاه
افزایش تولید علم و ارتقای دانش فنی استادان با اجرای «طرح الف و ب»
برقراری عدالت کاری بین استادان با اجرای «طرح الف و ب»
«طرح الف و ب» باید به‌درستی برای دانشگاهیان تبیین شود
دانشگاه معتقد است آن کسی که مدیرعامل یک شرکت خارج از دانشگاه است، خوب است که در دانشگاه حضور تعهدآور داشته باشد و شاید بتواند مسیری را برای تسریع ورود تعدادی از دانشجویان دانشگاه به صنعت فراهم کند و یا در یاددهی مطالب به دانشجویان واقعی‌تر در کلاس صحبت کند و یا در پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی بتواند در مقام استاد راهنما و یا مشاور، موضوعات واقعی‌تر و مسائل جدی‌تر صنعت و جامعه را راهبری کند؛ بنابراین دانشگاه می‌گوید ما هم به تو نیاز و مدلی را برای همکاری با شما داریم و می‌توانی طرح ب را انتخاب کنی.
یا به‌طور مثال کسی که بیرون از دانشگاه به امر وکالت و قضاوت تمام‌وقت مبادرت دارد یا تمایل دارد کار اجرایی داشته باشد، دانشگاه آزاد اسلامی علاقه‌مند به همکاری با وی نیز هست.
همه ما می‌دانیم که از منظر قوانین آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری کسی نمی‌تواند در ماه تمام‌وقت در دو سازمان باشد، اصلاً منطقی نیست و وزارت علوم با آنان برخورد می‌کند. می‌گوید چه‌طور ممکن است مدیرعامل سازمانی هستی که شنبه تا پنج‌شنبه آنجا حضور داری، همچنین در دانشگاه هم اگر مسئولیت داشته باشی ۴۴ ساعت و یا اگر مسئولیت نداشته باشی ۳۲ ساعت حضور پیدا خواهی کرد؟
ساماندهی و جایگاه‌دهی به اعضای هیئت علمی در طرح «الف» و «ب»
تعبیر بنده این است که طرح «الف و ب» ساماندهی و جایگاه‌دهی اعضای هیئت علمی است. زمانی با مسئولان سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی بر سر همین موضوع صحبت می‌کردیم و متوجه شدم که افق و نگاه بلندی دارند؛ بنابراین طرح الف و ب سازماندهی و ساماندهی اعضای هیئت علمی و وزن‌دهی به آنان است.
حدود ۱۲ سال است که هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی هستم و با همکارانم مسائل و موضوعات زیادی را مورد بحث قرار می‌دادیم. یکی از چالش‌های هیئت علمی که همه اعضا آن را تأیید می‌کنند، همیشه این بوده که چرا من نوعی به‌عنوان هیئت علمی، چهار روز در هفته به دانشگاه می‌آیم در اتاقم می‌نشینم، کار می‌کنم، مقاله می‌نویسم، ارتقا گرفته و پایه اخذ می‌کنم و برای دانشجویم وقت می‌گذارم با کسی که حتی مدیرگروه است (یعنی مسئولیت دارد)، فقط یک روز در هفته یا یک روز و نیم در هفته به دانشگاه می‌آید، حق مسئولیت مدیرگروهی هم می‌گیرد، حق هیئت علمی‌اش را هم کامل می‌گیرد و از طرفی شغل بیرون دانشگاه هم دارد، حقوق و مزایای‌مان یکی است و به‌صورت همسان برخورد می‌شود؟ حتی گاه از برخی از این مدیران تجلیل هم می‌شود و اینگونه بود که بسیاری از اعضای هیئت علمی از این موضوع رنج می‌بردند.
نکته‌ایی که در مورد طرح الف و ب حائز اهمیت است، اینکه برای این طرح اطلاع‌رسانی به‌خوبی انجام نگرفته است.مگر تعریف هیئت علمی چیست؟ وزارت علوم به چه کسی هیئت علمی می‌گوید؟ هیئت علمی باید در خدمت سازمانش باشد، (مثل هر سازمان دیگری) در راستای هدف سازمان هم حداکثر تلاش خود را انجام دهد و حقوقش را هم باید بگیرد. عده‌ای واقعاً در دانشگاه آزاد اسلامی به این شکل هستند، آنهایی که دانشیار و استادتمام هستند و مراتب ارتقا را طی می‌کنند. آنانی که تلاش می‌کنند و وقت می‌گذارند، کسانی هستند که از بخشنامه‌های قبلی (و یا اجرای آنها) رنج می‌بردند؛ اما اکنون راضی هستند با هرکدام از آنها که صحبت کنید، می‌گویند بخشنامه «الف» و «ب» به نیاز ما پاسخ می‌دهد.
آنا: دلایل نارضایتی برخی از اعضای هیئت علمی از این بخشنامه چیست؟
ناطق گلستان: نکته دیگری که در مورد طرح الف و ب حائز اهمیت است، اینکه برای انجام و اجرای این طرح اطلاع‌رسانی به‌خوبی انجام نگرفته است. طرح به‌خوبی رسانه‌ای نشده و تبیین نشده است؛ بنابراین برخی اعضای هیئت علمی اینگونه تلقی می‌کنند که «الف» و «ب» آمده مچ بگیرد، یک عده را در گروه «ب» بگذارد و یک عده را در گروه «الف» قرار دهد و به شکلی خوب و بد درست کند؛ اما این‌طور نیست، طرح الف و ب آمده تا اعضای هیئت علمی را ساماندهی و سازماندهی کند و دانشگاه آزاد اسلامی را ارتقا دهد. این طرح آمده تا برند دانشگاه آزاد اسلامی را که یکی از سرمایه‌هایش همین اعضای هیئت علمی توانمند هستند به کمک همین سرمایه‌ها ارتقا دهد. آیا این کار بدی است؟
آنا: مزایا و فواید طرح الف و ب اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی را تشریح کنید.
ناطق گلستان: به برخی از مزایای این طرح اشاره کردم، عده‌ای به بخشنامه‌های قبلی نقد داشتند و اکنون خوشحال هستند که با طرح جدید عدالت هیئت علمی برقرار می‌شود. تا جایی که اطلاع دارم در دانشگاه‌های دولتی برخی از اعضای هیئت علمی برای حضور و غیاب اثر انگشت یا کارت می‌زنند و حضورشان ثبت می‌شود. یک مزیت این طرح برای همان افرادی است که به‌دنبال این بودند که جایگاه هیئت علمی به معنی واقعی کلمه شناسایی و روشن شود.
فرق هیئت علمی واقعی که در خدمت دانشگاه است با یک هیئت علمی که می‌خواهد به دو خدمت متفاوت برسد (یعنی هم در آن پست و جایگاهی که بیرون از سازمان دارد، خدمت کند و هم می‌خواهد در دانشگاه باشد) در این طرح تبیین و تفکیک شد و این کار مهم ارزشمند است.
بیشتر بخوانید:
امکان جذب استادان در فعالیت‌های پژوهش‌محور با «طرح الف و ب»
شناسایی و تکریم اعضای هیئت علمی اثرگذار در «طرح الف و ب»
جهت‌دهی به فعالیت اعضای هیئت علمی در «طرح الف و ب»
نکته دیگر که بر آن اصرار دارم، این است که در دانشگاه آزاد اسلامی اعتراضاتی بود که دانشگاه‌های دولتی حقوق اعضای هیئت علمی را افزایش داده‌اند. در دانشگاه‌های دولتی هم دسته‌بندی بود و حقوق دولتی‌های پزشکی و غیرپزشکی را افزایش دادند؛ اما دانشگاه آزاد اسلامی افزایش حقوق (به اندازه دولتی‌ها) نداده است و برخی به این موضوع انتقاد داشتند.
با این بخش که افزایشی که در حقوق آنها داده شده است، از چه محل‌هایی بوده، فعلاً کاری نداریم، هرچند که روی آن قسمت‌ها هم می‌توان صحبت کرد که چه‌طور دولت از بورس به شکلی کسب درآمد کرد، از محل نوسانات نرخ ارز کسب درآمد کرد، اوراق منتشر و درآمد کسب کرد و بخشی از این درآمدها را به افزایش حقوق اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های دولتی اختصاص داد. چرا دولت چنین کاری کرد؟ به‌دلیل تورم افسارگسیخته و بی‌تدبیری‌هایی که در حوزه اقتصاد اتفاق افتاد، دولت برای اعضای هیئت علمی با افزایش حقوق جبران کرد، در حقیقت از چاله درآمد و همه را به چاه انداخت و یک قسمت کشور (قسمت دولتی) را به این شکل متوقع کرد و باز هم بین اعضای هیئت علمی دولتی در بخش‌های پزشکی و غیرپزشکی دعوا بود. غیرپزشکی‌ها می‌گفتند چرا پزشکی‌ها افزایش حقوق بیشتری دارند و ما کمتر؟ دعوا بر سر افزایش حقوقی بود که اصولاً محل تأمین مالی آن بسیار غیرمنطقی بود. دلیل آن هم مشخص بود، یک گره ساده را به گره کور تبدیل کردند و از چاله درآمده و به چاه افتادند.
بی‌توجهی به دانشگاه‌های غیرانتفاعی
فارغ از اینکه دولت فقط متولی حوزه دانشگاه‌های دولتی نیست، آیا مگر اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی که درصد قابل ملاحظه‌ای از سهم آموزش عالی را در اختیار دارند، نباید در نظر گرفته می‌شدند؟ چرا دولت فقط به یک بخش آن هم از منابعی که منشأ درآمدهای آن به‌درستی مشخص نیست، توجه می‌کند؟ آن هم به‌دلیل مشکلات معیشتی که با بی‌تدبیری‌های خود دولت در حوزه اقتصادی رخ داده است. نه‌تنها دانشگاه آزاد اسلامی، بلکه به دانشگاه‌های غیرانتفاعی هم بی‌توجهی شد. طبق آمار، فقط در مشهد حدود ۲۳ یا ۲۴ مؤسسه غیرانتفاعی وجود دارد، آنها هم نه‌تنها افزایش حقوقی(مثل دولتی‌ها) نداشتند بلکه وضع‌شان از دانشگاه آزاد اسلامی هم بدتر است.
بازگردیم به طرح «الف» و «ب»؛ در اینکه دانشگاه آزاد اسلامی همواره دغدغه افزایش حقوق داشته و دارد، هیچ بحثی نیست. در حقیقت دانشگاه آزاد اسلامی باید پاسخ بی‌تدبیری‌هایی را که موجب تورم شده است، بدهد. جالب است که دانشگاه آزاد باید پاسخ یک حرکت بی‌تدبیرانه سیستماتیک دولتی را هم بدهد. یعنی یک جای دیگر خرابکاری کرده‌اند و حالا می‌گویند دانشگاه آزاد، تو پاسخ آن را بده. اتفاقاً به‌نظرم دکتر طهرانچی با این طرح پاسخ آنها را می‌دهد.
طرح الف و ب در واقع برنامه‌ریزی برای ساماندهی، توسعه، پیشرفت و توانمندسازی اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی است.حال سؤال اصلی اینجاست، اگر مدیری (دکتر طهرانچی) می‌خواهد پاسخ بی‌تدبیری‌های سیستماتیک یک جای دیگر را (دولت و وزارت علوم) آن هم با برنامه‌ریزی بدهد و با توجه به خودگردان بودن سیستم و نه متصل بودن به منابع مالی دیگر، آیا باید مورد سؤال قرار بگیرد؟ به نظر باید قدری جانب انصاف و عدالت را در قضاوت رعایت کرد و البته بعضی‌ها در خارج از دانشگاه تلاش در دادن آدرس غلط به هیئت علمی‌های دانشگاه آزاد هستند.
افزایش حقوق و دستمزد دغدغه رئیس دانشگاه بوده و با طرح «الف» و «ب» افزایش حقوق اعمال خواهد شد و اتفاقاً برای این موضوع برنامه مدون هم وجود دارد. دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید که برای افزایش حقوق برنامه دارم و مانند دانشگاه دولتی نیستم که به بدون برنامه ۳۰ یا ۴۰ درصد و یا بیشتر افزایش اعمال کنم.
مبنای افزایش حقوق دانشگاه دولتی چیست؟ هیچ! به دلیل اینکه برنامه‌ای پشت افزایش حقوق در دانشگاه‌های دولتی نبوده، هنوز هم بر سر آن دعواست. منظورم این است که این افزایش حقوق در دانشگاه‌های دولتی هیچ مبنای علمی نداشت.
بگذارید مثالی بزنم، می‌خواهم برای خانواده‌ام پولی را خرج کنم، حالا اگر برای خرج کردنم برنامه ارائه دهم آیا کار بدی است؟ دکتر طهرانچی قصد افزایش حقوق را داشت و اکنون می‌خواهد این کار را با برنامه انجام دهد، آیا این کار بدی است؟
هیچ برنامه و مبنایی برای افزایش حقوق در دانشگاه‌های دولتی وجود ندارد
همانطور که اشاره کردم هیچ برنامه و مبنایی برای افزایش حقوق در دانشگاه‌های دولتی وجود ندارد، این در حالی است که مبنای افزایش حقوق در دانشگاه آزاد اسلامی حداقل آن ۱۴ بخشنامه‌ای است که پیوست بخشنامه «الف» و «ب» شده و نزدیک به ۷۰۰ صفحه مطلب است. یعنی به‌صورت علمی روی آن کار و فکر شده است.
در دانشگاه آزاد اسلامی با برنامه و فکر بخشنامه‌ای برای افزایش حقوق ابلاغ می‌کنند که بیش از ۹۰ درصد اعضای هیئت علمی در گروه «الف» قرار می‌گیرند. باید از زاویه مبنای علمی و برنامه به بخشنامه «الف» و «ب» نگاه کنیم. جالب اینکه آنقدر افزایش حقوق در دانشگاه دولتی بدون برنامه و مبنا بوده که درنهایت حتی قوه قضائیه هم وارد موضوع می‌شود و اعلام می‌کند که سقف حقوق‌ها بالاست و باید جلو آن گرفته شود؛ بنابراین بزرگ‌ترین مزیت بخشنامه الف و ب افزایش حقوق همراه با دغدغه بود که اکنون اتفاق افتاده و این افرایش با فکر و برنامه انجام شده که مسئله مهمی است.
ادامه دارد....
انتهای پیام/۴۱۰۳/۴۰۶۲/
انتهای پیام/
آنا گزارش می دهد؛
